Złość to jedna z podstawowych i pierwotnych emocji, która towarzyszy nam przez całe życie w różnych sytuacjach. Możemy złościć się na siebie, na innych, a czasami doświadczać jednocześnie obu rodzajów tej emocji. Złość często jest postrzegana jako emocja niepożądana, niepotrzebna i myślimy że najlepiej byłoby jej nie odczuwać. Nie jest to do końca słuszne, gdyż złość niesie ze sobą wiele istotnych informacji na temat tego:

•       co się z nami dzieje,

•       co przeżywamy,

•       że naruszone zostały nasze granice,

•       że zagrożony może być nasz dobrostan,

•       że doświadczamy dyskomfortu psychicznego czy/i fizycznego.

A ponadto ma znaczenie przystosowawcze – jako mechanizm: walcz albo uciekaj.

Trzeba podkreślić fakt, że przeżywana złość prawie zawsze mówi nam coś ważnego o danej osobie i o tym, co ona przeżywa lub z czym się zmaga. Reakcja złości często oznacza, że nasze granice zostały w jakiś sposób naruszone, a samo jej wystąpienie może pokazywać, że:

•       musimy wyznaczyć granice innym osobom,

•       zagrożone może być nasze bezpieczeństwo. Złość to reakcja na poczucie utraty kontroli, która może wyzwalać siłę i energię do działania mającego tę kontrolę przywrócić. Złość może informować również o wielu sprawach, np. o tym:

•       że jesteśmy przemęczeni,

•       że doświadczamy zbyt dużego stresu,

•       że zapomnieliśmy zadbać o siebie i swoje potrzeby,

•       że potrzebujemy odpoczynku, powrotu do równowagi,

•       że nie możemy mieć wszystkiego, czego chcemy.

Przeżywanie złości jest zatem jak najbardziej naturalnym stanem występującym u każdego człowieka, ale różnimy się sposobami, w jakie ją przeżywamy, oraz tym, czy jesteśmy w stanie ją poprawnie zidentyfikować, zrozumieć jej przyczyny czy wreszcie panować nad nią. To, jak wyrażamy złość oraz w jakim stopniu radzimy sobie z nią, zależy zarówno od naszych cech wrodzonych – takich jak temperament – jak i od mechanizmów wyuczonych nabytych w procesie socjalizacji oraz poprzez wychowanie.

Sposoby radzenia sobie ze złością

Sposoby radzenia sobie ze złością można podzielić na konstruktywne – czyli takie, które służą właściwemu rozpoznaniu złości oraz prowadzą do jej wyrażenia w sposób bezpieczny, nieraniący innych, emocjonalny, ale zdecydowany, np. poprzez obronę własnych granic – oraz niekonstruktywne, czyli takie, które są szkodliwe albo mają przykre konsekwencje, np. uszkadzanie przedmiotów, niszczenie relacji z ludźmi. Każdy z tych sposobów przejawia się określonymi myślami i zachowaniami.

Sposoby konstruktywne:

•       prawidłowe identyfikowanie i nazywanie przeżywanych emocji;

•       asertywne zachowania werbalne – wyrażanie swoich odczuć, a także potrzeb
i oczekiwań związanych z sytuacją przeżywania złości;

•       zachowania konstruktywne – mające na celu zmniejszenie intensywności odczuwanej złości, np. odcięcie się od bodźców wywołujących, podtrzymujących złość, „wyładowanie się” w sposób bezpieczny – np. poprzez aktywność na świeżym powietrzu, kontakt ze zwierzętami, przyrodą, taniec czy prace plastyczne, skorzystanie z technik medytacyjnych albo praktykowanie jogi.

Sposoby niekonstruktywne:

•       negatywne myślenie – myśli wzmacniające złość, wypieranie złości;

•       negatywne i agresywne zachowania werbalne – mogące prowadzić do przemocy werbalnej;

•       negatywne i agresywne zachowania – mogące prowadzić do przemocy fizycznej.